Gradska opština Zvezdara

Gradska opština Zvezdara ime je dobila po brdu Zvezdara, a brdo po „zvezdarnici“ – opservatoriji koja je otvorena 1887. godine na najvišoj tački u Beogradu.

Astronomska opservatorija, osnovana zaslugom profesora Milana Nedeljkovića, nekoliko puta je menjala mesto pre nego što je 1931. godine završen današnji kompleks, po projektu Jana Dubovog, češkog arhitekte koji je radio u Beogradu.

Upravna zgrada i paviljoni, dodatno dekorisani reljefima arhitekte Branka Krstića, objekti su izuzetne vrednosti, u duhu modernističkog stila.

Teritorija GO Zvezdara prostire se na površini od oko 32 km² (3.165 ha) ili na 1% teritorije Grada Beograda.

Zvezdara, tj. Veliki Vračar

Brdo Zvezdara sa okolinom nekada se zvalo Veliki Vračar i u tursko doba bilo je pod vinogradima, voćnjacima, dudovima, smokvama, a u podnožju današnje Zvezdarske šume nalazilo se izletište.

Između dva rata tu je stanovao višenacionalni Beograd, doseljenici sa raznih strana među kojima su osim Rusa, Čeha, Jevreja bili i Kalmici, Mongoli koji su podigli čak i budističku pagodu. Kraj je bio posebno poznat po ciglanama.

Na Opštini Zvezdara ima 17 mesnih zajednica: Stevan Sinđelić, Bulbulder, Veliki Mokri lug (katastarska opština – KO), Vračarsko polje, Vukov spomenik, Zvezdara, Zeleno brdo, Lipov lad, Vojvoda Putnik, Mali Mokri lug (KO), Mirijevo (KO), Severni bulevar, Slavujev potok, Smederevski đeram, Ćirilo i Metodije, Novo Mirijevo, Vojvoda Mišić.

Zvezdari pripada veći deo Bulevara kralja Aleksandra, najduže ulice u Srbiji. Jedan od najpoznatijih beogradskih spomenika – skulptura Vuka Karadžića, rad Đorđa Jovanovića iz 1937. godine, nalazi se na Zvezdari, a tu je i monumentalna zgrada Studentskog doma „Kralj Aleksandar I“ iz 1928. godine, izgrađena po projektu ruskog arhitekte Georgija Pavloviča Kovaljevskog.

Zvezdara ima 14 osnovnih i devet srednjih škola, tri učenička doma i 25 vrtića.

Novo groblje – muzej na otvorenom

Novo groblje, otvoreno 1886. godine, prava je riznica dela najpoznatijih vajara, arhitekata i brojnih majstora umetničkih zanata, posebno kamenorezačkog i kovačkog.

Na groblju počivaju mnogi znameniti Beograđani, u kompleksu se nalazi i šest ratničkih grobalja, pa se slobodno može reći da ovde Zvezdara čuva i deo istorije Srbije.

Slava Opštine Zvezdara je Sretenje Gospodnje (15. februar), a koja se na opštini svečano obeležava od 1995, dok se Dan opštine Zvezdara se obeležava 16. oktobra u spomen na dan na koji je Zvezdara oslobođena 1944. godine u Drugom svetskom ratu.

Među brojnim sakralnim objektima na Zvezdari po izuzetnim arhitektonskim rešenjima ističu se dva – pravoslavna Crkva Pokrova Presvete Bogorodice i katolička Crkva Svetog Antuna Padovanskog, obe iz tridesetih godina XX veka. Iz istog perioda je i Gradska bolnica, današnji Kliničko-bolnički centar „Zvezdara“.

Zvezdara se prepoznaje po pet zelenih pijaca od kojih su najveće Cvetkova i pijaca Đeram, restoranu „Lipov lad“, kraju „Lion“ koji je dobio ime po staroj kafani, Sportskom centru „Olimp“, Zvezdara teatru, Kući braće Nastasijević…

Najznačajnije česme i fontane na Zvezdari su:

• Pašina česma (Ulica Živka Davidovića)
• Trećepozivačka česma (Čingrijina ulica)
• fontana „Lira“ (Bulevar kralja Aleksandra 77)

(danubeogradu.rs)