Festival nitratnog filma – Nitrat 27, od 6. do 17. juna 2025. biće održan u Jugoslovenskoj kinoteci, a sastoji se od pedesetak filmova.
Direktor i selektor festivala Aleksandar Saša Erdeljanović najavio je filmove svih žanrova iz nemog i zvučnog perioda kinematografije iz 23 zemlje Evrope, Azije, Severne i Južne Amerike. Više ostvarenja koja će biti prikazana decenijama su se vodila kao izgubljena, a mnoga retka dela spasena su od nestajanja putem digitalne restauracije.
Za svečano otvaranje u sali „Makavejev“ odabran je igrani spektakl „Kenigsmark“ (1923) Leonsa Perea, o intrigama u jednom imaginarnom kraljevstvu, u kojem je prvu ulogu na francuskom filmu ostvario slavni međunarodni star srpskog porekla Svetislav Ivan Petrović.
U već tradicionalnom programu „Drugi o nama“, koji obuhvata stare dokumentarne i arhivske filmove vezane za gradove i predele Srbije i bivše Jugoslavije, biće prikazan film „Kraljevska porodica intimno“ Luke Komerija, o životu na dvoru Vitorija Emanuela, njegovoj deci i supruzi Jeleni Savojskoj, ćerki crnogorskog kralja Nikole. Tu su i tri do sada neviđene storije američkog zvučnog žurnala „Fox Movietone News“ (1930) snimljene u Beogradu, a prikazuju železnički most, zajedničko obraćanje ministra spoljnih poslova Vojislava Marinkovića i američkog ambasadora Džona Dajnlija Prinsa, kao i snimke vežbi pevanja i igranja gardista Kraljeve garde.
Značajan deo ovog programa su materijali dobijeni od kolekcionara amaterskih filmova iz Banjaluke Gorana Baraća, na 16-mm formatu – „Jajce, Mostar i Hercegovina“ (1929) i „Manastir Ljubostinja i Vrnjačka Banja“ (1932), kao i iz kolekcije amaterskih dela na formatu 8-mm banjalučkog snimatelja Aleksandra Bojka.
Bogat program Nitrata 27 nudi i četiri rane kratke burleske legendarnog dua Stanlio i Olio iz perioda 1927-1928, dugometražni dokumentarac „Indija“ (1958) Roberta Roselinija, klasično delo francuskog krimi žanra „Simfonija masakra“ (1964) Žaka Dereja, film o štrajku hamburških lučkih radnika „Braća“ (1929) Vernera Hohbauma, adaptaciju bajke Morisa Meterlinka „Plava ptica“ (1918) u režiji Morisa Turnera, ep iz života starog Rima, po romanu Henrika Sjenkjeviča „Quo Vadis“ (1924) u režiji dvojca Georg Jakobi – Gabrielino D’Anuncio, švedsku psihološku dramu „Žena bez lica“ Gustava Molandera, čiji je koscenarista bio Ingmar Bergman, argentinski horor „Crni vampir“ Romana Vinjoli Bareta (1953)…
Tokom festivala, kao i do sada, Kinoteka će ugostiti više od 30 profesionalaca – istoričara filma, direktora kinoteka i arhivista iz dvadesetak zemalja. Erdeljanović ističe da će to biti nova prilika da kolege s raznih meridijana razgovaraju o problemima filmske arhivistike, saradnji oko restauracije filmova, razmeni znanja, ideja i filmskih programa.
Pogledajte program ovde: NITRAT 27.
Dan u Beogradu osnovan je 2011. godine i jedan je od najčitanijih lokalnih portala u Srbiji. Osnivač i glavni urednik je Nenad Mandić – Ah Neša.
