Hram Svetog Save na Vračaru monumentalnošću i istaknutim položajem vidljiv je iz gotovo čitavog grada.
Jedna od najvećih pravoslavnih crkava na svetu podignuta je na mestu gde su, po naredbi turskog vezira Sinan-paše, 10. maja 1595. godine spaljene mošti srpskog svetitelja Save, arhiepiskopa, diplomate, književnika i prosvetitelja.
Prva kapela na mestu današnjeg Hrama podignuta je 1895. godine. Po donošenju odluke o izgradnji velelepne crkvene građevine, kapela je 1935. godine premeštena i dozidana po projektu Viktora Lukomskog, ruskog arhitekte, emigranta koji se doselio u Beograd.
Ostalo je zabeleženo da je hram, danas poznat kao „mala“ Svetosavska crkva, podignut u neposrednoj blizini za samo 57 dana.
Mermer, granit i zlato
Temelji Hrama Svetog Save osveštani su 1939. godine, a radovi, prekinuti otpočinjanjem rata, nastavljeni su tek 1985. godine.
Hram Svetog Save podignut je po projektu arhitekata Bogdana Nestorovića i Aleksandra Deroka. Crkva u srpsko-vizantijskom stilu sa dominantnom centralnom kupolom obložena je belim mermerom i tamnocrvenim granitom.
Na velikoj kupoli, dvanaest manjih i pet malih kupola nalazi se 18 pozlaćenih krstova. Spoljna visina Hrama sa glavnim krstom je 79 metara.
Hram može da primi oko 10.000 vernika, ima galeriju vidikovca i tri horske galerije. Planirano je da unutrašnjost bude urađena u mozaiku.
Projekat Svetosavskog trga sa velikom fontanom, javnim česmama i zelenim površinama delo je arhitekata Vladimira Macure i Đorđa Bobića.
Skulptura Svetog Save, spomenik u bronzi koji se nalazi pored Hrama, poklon je ruskog vajara i akademika Vjačeslava Mihajloviča Klikova.
Izvan zapadne porte Hrama nalazi se spomenik Đorđu Petroviću – Karađorđu, vođi Prvog srpskog ustanka. Bronzana skulptura visoka 320 cm rad je vajara Sretena Stojanovića.
Crkva ispod Hrama
Crkva Svetog kneza Lazara nalazi se u podzemnoj etaži Hrama Svetog Save, na dubini od sedam metara, i zauzima veći deo ukupnog prostora od 1800 kvadratnih metara.
Kripta je namenjena sahranjivanju srpskih patrijarha, a u crkvi će se, pored liturgija, održavati koncerti duhovne muzike i druge primerene manifestacije. (danubeogradu.rs)