Prostor na kojem se nalaze nacionalni muzej i nacionalni teatar, Trg Republike, najčešće se označava kao glavni beogradski trg.
Do sredine XIX veka nije bio uređen, a tek je izgradnja Narodnog pozorišta počela da mu daje oblik.
Na Trgu Republike kao da ima dovoljno prostora i za pešake i za automobile. Verovatno se takav utisak stiče zbog neometane komunikacije pešačke zone trga sa centalnom gradskom pešačkom zonom – Knez Mihailovom ulicom.
Zaslugom kneza Mihaila
Zgradu Narodnog pozorišta, po kojoj se Trg Republike sve do 1946. godine nazivao Pozorišni trg, projektovao je arhitekta Aleksandar Bugarski. Godine 1869. izvedena je prva predstava pod nazivom „Posmrtna slava kneza Mihaila Obrenovića“. Ovom apoteozom odata je počast knezu, koji je tragično nastradao tri meseca pre postavljanja kamena temeljca za zgradu teatra, čije je podizanje naložio.
Trinaest godina kasnije, 1882. godine, na trgu je podignut Spomenik knezu Mihailu, rad firentinskog vajara Enrika Pocija.
Na kraju XX veka, 1993. godine, još jedan spomenik pridružio se zgradi Narodnog pozorišta – najveći srpski komediograf Branislav Nušić stoji na skveru pored ustanove u kojoj se izvode njegove drame.
Na Trgu Republike od 1903. godine nalazi se zgrada u kojoj je danas smešten Narodni muzej. Arhiteke Nikola Nestorović i Andra Stevanović projektovali su je za Upravu fondova državne banke i ona je sve do Drugog svetskog rata imala tu namenu.
Tridesetogodišnji ciklusi trga
Trg Republike je, kao i mnogi beogradski prostori, svojevrstan vremeplov srpske arhitekture i razvoja grada. Palata „Riunione“, u kojoj se nalazio bioskop „Jadran“ i nalazi Pozorište „Boško Buha“, u vreme izgradnje tridesetih godina XX veka, sa svojom visinom i gabaritom bila je veoma moderno zdanje.
Isto se može reći i za zgradu Doma štampe podignutu trideset godina kasnije, u kojoj je Kulturni centar Beograda.
Kontinuitet nije prekinut, ali niz vrednih zdanja jeste – posle novih trideset godina pojavio se osporavani tržni centar Staklenac koji, sa Trgom Zorana Đinđića ispred, čeka novo arhitektonsko rešenje prostora na kojem je smešten. (danubeogradu.rs)