Dan u Beogradu Događaji u Beogradu
U četvrtak, 22. decembra u 18.00, u Istorijskom muzeju Srbije na Trgu Nikole Pašića biće otvorene dve izložbe.
Izložbe – „Srbija 1915-1916“ i gostujuća izložba solunskog Muzeja vizantijske kulture „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun“ – realizuju se u okviru Programa obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata.
Srbija 1915-1916
Multimedijalna interaktivna izložba „Srbija 1915-1916“, autora dr Dušice Bojić i muzejskog savetnika Nebojše Damnjanovića, nastoji da, kroz do sada neizlaganu arhivsku građu, artefakte i fotografije što potpunije prikaže stradanje i značaj ovog perioda srpske istorije.
Izložba prikazuje događanja tokom 1915. i 1916. godine, kada se Srbija, posle velikih pobeda na Ceru, Drini i Kolubari 1914. godine i proklamovanja ratnog cilja zasnovanog na ideji oslobođenja i ujedinjenja celog srpskog naroda i srodnih južnoslovenskih naroda, suočila sa velikom epidemijom tifusa, diplomatskim pritiscima saveznika da se odrekne ratnog cilja, a potom, od početka oktobra 1915. godine, i novim udarom brojno i tehnički nadmoćnijeg neprijatelja.
Pružajući herojski otpor, posebno u odbrani Beograda, vojska se, praćena velikim brojem civila po odluci Vlade i Vrhovne komande, pod najtežim zimskim uslovima uz izuzetno velike gubitke povlačila preko Crne Gore i Albanije ka Jadranskom moru, gde su ih, na zahtev ruskog cara, čekali saveznički brodovi spremni za evakuaciju na grčko ostrvo Krf, ali i brojne zemlje Evrope i Afrike.
Krf je tako početkom 1916. godine postao utočište u kome je nastavio da radi srpski državni aparat i mesto za oporavak i reorganizaciju vojske i civila, ali i najveća grobnica za hiljade bolesnih, iscrpljenih i ranjenih, zbog čega su malo ostrvo Vido pored Krfa i morske dubine u njegovoj blizini u narodu nazvani „ostrvom smrti“ i „plavom grobnicom“.
Već iste 1916. godine oporavljena srpska vojska odlazi sa Krfa i zauzima svoje mesto na Solunskom frontu. Frontu sa koga je izvojevana pobeda u Velikom ratu, a Srbija postala jedna od najznačajnijih zemalja pobednica.
Interaktivne instalacije koje su deo postavke na savremen način približavaju stradanje i herojstvo srpske vojske i naroda u odbrani od Centralnih sila. Realizaciju izložbe „Srbija 1915–1916“ su materijalima iz svojih fondova pomogli Vojni muzej, Muzej nauke i tehnike i Narodni muzej u Čačku.
Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun
Izložbu „Srbija 1915-1916“ upotpunjuje gostujuća izložba „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun“, autora arheologa Muzeja vizantijske kulture dr Anastasiosa Antonarasa i dr Joanisa Mocianosa, koja obuhvata bogat fotografski i video materijal dopunjen originalnim artefaktima Istorijskog muzeja Srbije.
Postavka predstavlja sagledavanje i prikaz Velikog rata na Solunskom frontu iz ugla običnog čoveka, a inspirisana je otkrićem izvesnog broja predmeta pronađenih u nekadašnjem Sedesu (danas Termi), nadomak Soluna, koji su bili deo opreme francuske poljske vojne bolnice iz 1916., formirane delom i od poljske bolnice Moravske divizije.
Pronađeni materijalni dokazi o bolničkoj nezi vojnika u velikoj meri su i danas neistraženi, ali fotografska dokumentacija francuske Istočne armije nedvosmisleno ukazuje na njihovu povezanost sa poljskom vojnom bolnicom i daje značajne informacije o spravljanju i čuvanju lekova, o čemu svedoče i nađene staklene posude.
Iako se uglavnom odnose na lečenje ranjenika, arheološki nalazi iz Termi ukazuju i na ključne promene koje je doživeo Solun kao rezultat boravka više hiljada vojnika i predstavnika civilnih i sanitetskih misija.
Dolazak saveznika i formiranje brojnih vojnih logora za potrebe Engleza, Francuza i Srba u močvarnim predelima oko Soluna bio je uzrok neminovnih promena u svakodnevnom životu, navikama, običajima, zabavi i uopšte u izgledu ovog multietničkog grada o čemu svedoče i razglednice iz toga vremena, štampane za potrebe vojske u hiljadama primeraka.
Dizajn postavki su osmislili Rastko Šurdić i Iva Jotić Lubura, dok su dizajn interaktivnih instalacija na izložbi „Srbija 1915-1916“ kreirali Marko Todorović i Marko Savić, kreatori instalacija i na prethodnim projektima Istorijskog muzeja Srbije (izložbe „Srbija 1914“ i „Pupin od fizičke ka duhovnoj stvarnosti“, kao i nova postavka u Srpskoj kući na Krfu).
Izložba „Srbija 1915-1916“ je otvorena do septembra, dok će gostujuća izložba „Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun“ trajati do marta 2017. godine, a svi zainteresovani mogu da ih posete već od petka, 23. decembra.
Stručna vođenja kroz izložbe za individualne posetioce organizuju se subotom od 13.00 i sredom od 17.00 (muzejski savetnik i koautor izložbe Nebojša Damnjanović). Grupne posete je neophodno zakazati na 011/3287-242.
Radno vreme Istorijskog muzeja Srbije je svakog dana od 12.00 do 20.00, osim ponedeljka. (danubeogradu.rs)
